Vijverpomp | Heb je er wel een nodig en hoe maak je een heldere vijver zonder pomp of filter?

Veel mensen zijn in de veronderstelling dat een vijver altijd een vijverpomp of uv-filter nodig heeft om goed te functioneren. Dit is een misvatting, want een vijver zonder pomp of filter ziet er prachtig uit en houdt zichzelf in biologisch evenwicht. Het water in de vijver houd je helder en schoon met behulp van vijverplanten, vijverbacteriën en vijversubstraat. Bovendien kun je in zo’n vijver ook vissen houden.

Is een vijverpomp nodig?

Nee, het is onnodig om in een natuurlijke, kleine of andere soort vijver een pomp of filter te plaatsen. Zolang je voldoende zuurstofplanten plaatst, een bodem vol vijversubstraat hebt en zo nu en dan vijverbacteriën toevoegt, redt jouw vijver zichzelf uitstekend. Zelfs in een zwemvijver kun je zonder, mits je daar een royale plantenfilter in aanlegt. Alle planten en organismen in de vijver werken met elkaar samen, zodat deze een biologisch evenwicht weet te vinden en het water mooi schoon blijft. Bovendien zou je een vijverpomp na circa vijf jaar moeten vervangen, een dure grap die je jezelf dus gemakkelijk kunt besparen.

Kan een vijver zonder filter?

Ja, een vijver kan gezond en in balans blijven zonder dat je een uv-filter of pomp gebruikt. De waterplanten vormen namelijk de natuurlijke filter om het water schoon te houden en vrij van algen. Met de juiste samenstelling kan zelfs afvalwater gezuiverd worden, zodat het onschadelijk is voor het milieu. In een kleine of grote vijver werkt een plantenfilter of moerasfilter samen met goede bacteriën, die zich onder andere vestigen op het vijversubstraat dat op de bodem ligt. Zij helpen mee het water te filteren.

Vijversubstraat in een vijver zonder pomp

Een laag vijversubstraat op de bodem van de vijver vormt een goede basis voor bacteriën. Zodra je de vijver hebt aangelegd, voeg je deze bacteriën toe voor een goede start. Daarna voeg je ieder voor- en najaar een dosis toe. Ze zullen zich hechten aan de stenen korrels en helpen het water te zuiveren. Vijversubstraat is bovendien nuttig voor waterplanten, omdat die zich stabiel kunnen wortelen zonder te gaan rotten.

Moerasplanten als waterzuiveraars

Moerasplanten staan erom bekend goede waterzuiveraars te zijn. Ze mogen dan ook niet ontbreken in een vijver zonder pomp en zijn – dankzij hun zuiverende werking – de reden dat een pomp of uv-filter overbodig is. De plantgroep heeft een zeer goed wortelgestel waardoor ze snel groeit en uitstekend past in een natuurlijke plantenfilter. Moerasplanten nemen afvalstoffen op uit het water, zodat nitraat- en nitrietconcentraties verminderen. Grote en kleine lisdodde, gele lis en watermunt zijn enkele geschikte planten die een sterk zuiverende werking hebben.

Het belang van zuurstofplanten

Een andere belangrijke plantgroep zijn zuurstofplanten. In een vijver zonder pomp kun je niet zonder deze waterplanten die ook een zuiverende functie hebben. Daarbij houden ze zonlicht en dus opwarming van het water tegen, zodat algen minder kans krijgen om te groeien. Aanraders voor zuurstofplanten zijn hoornblad, mosbal en waterpest. Varieer in soorten en plaats er liever veel dan weinig. Als een exemplaar niet goed wil groeien, heb je voldoende andere zuurstofplanten staan die het water kunnen filteren.

Welke vissen in een vijver zonder pomp?

Het is mogelijk vissen te houden in een vijver zonder uv-filter of vijverpomp. Vissen zijn dieren die eten en dus ook uitwerpselen produceren. Daarom is het van belang vooral niet te veel vissen in je vijver te plaatsen. Als je geen pomp of filter hebt, raden we aan om 20 cm vis per 1000 liter (1 m3) water aan te houden. Kies dan ook niet te grote vissen, zoals shubunkin (10-20 cm), goudelrits (2-8 cm) of zonnebaars (15 cm). Tip: als je het aantal vissen binnen de perken houdt, hoef je niet bij te voeren. De dieren vinden dan voldoende voedsel in het gezonde waterleven in jouw vijver.

Toch algen in de vijver

Ben je overtuigd van een vijver zonder pomp? Mooi! Goed om te weten is dat als het voorjaar aanbreekt, de vijver wat troebel kan zijn. Omdat hij op natuurlijke wijze functioneert, is het afwachten tot de zuiverende planten in actie komen na de winter. Zodra dit het geval is, later in het voorjaar, zal het water snel weer helder worden. Natuurlijk kan het eens voorkomen dat je toch groen water hebt en algen de overhand hebben genomen. Vervelend, maar er is wat aan te doen. Lees wat je kunt doen tegen draadalgen en tegen zweefalgen.

Zonder pomp in de winter

In de winter is de vijver in rust; waterplanten groeien niet en vijverdieren zijn vaak in winterslaap op de bodem. In die periode (december tot en met februari) dien je sowieso de eventueel aanwezige vijverpomp of filter uit te zetten om de rust niet te verstoren. Daarbij kunnen beide bevriezen en daardoor kunnen ze kapotgaan. Wat ons betreft alleen maar meer redenen om deze overbodige apparatuur überhaupt niet in de vijver te plaatsen.